Diyabet nedir kısaca
DİYABETES MELLİTUS (ŞEKER HASTALIĞI)
Diyabetes mellitus kelimesinin kökeni eski Yunanca’ dan gelmektedir.
Diyabetes : İdrara geçen.
Mellitus: Tatlı ya da bal demektir.
Diyabetes mellitus, halk arasında “şeker hastalığı” olarak anılır. Bir hormon bozukluğu hastalığıdır. Pankreas (salgı bezi), insülin hormonu üretir. Pankreasın herhangi bir nedenle çalışma düzeni bozulur ve yeteri kadar insülin üretemez ya da hiç üretmez hale gelir. Kandaki şeker düzeyinin düşmesi veya yükselmesi ile ilk ya da acil yardım gerektirecek duruma gelebilir.
Hipoglisemi, kandaki şeker oranının düşmesidir.
Hiperglisemi, kandaki şeker oranının yükselmesidir.
Hipoglisemi, hiperglisemiye göre çok daha tehlikelidir. Çünkü hasta kısa bir süre içinde hayatını kaybedebilir. Beyin düzenli olarak belirli miktarlarda şeker (glukoz) alması gerekir. Beyindeki şekerin azalması beynin enerjisiz kalmasına neden olur. Kişide açlık belirtileri normal bir insana oranla çok daha hızlı ortaya çıkar, bilincini kaybedebilir. Akabinde sinirlilik de ortaya çıkar.
Diyabetik Ayırt edici bulgular
| Kandaki şeker düzeyi | Hipoglisemi (60↓) | Hiperglisemi (180↑) |
|---|---|---|
| Nabız | Dolgun ve hızlı | Zayıf ve hızlı |
| Solunum | Yüzeysel | Derin ve iç çekmeli |
| Bilinç | Hızlı bilinç kaybı, baygınlık hali | Yavaş yavaş gelişen bilinç kaybı |
| Nefes | Kokusuz | Çürük elma ve aseton gibi koku |
| Cilt | Soğuk, soluk ve nemli | Kızarık ve kuru |
| Diğer bulgular | Baş ağrısı, ürperme, konfüzyon (şaşkınlık), saldırgan-sinirli davranışlar |
Diyabetes mellitus ilk yardım
Hasta hipoglisemi yaşıyorsa hemen ağızdan kesme şeker verilir veya bilinci henüz kapanmamışsa meyve suyu gibi şekerli içecekler de içirilebilir.
Soluk borusuna kaçıp tıkanmaması açısında ağzının içinde ya da dilinin üzerine olmamak şartıyla yanakları ile dişlerin arasına biraz toz şeker de konulabilir.
Şeker verildiği halde hastanın durumu daha da kötüleşiyorsa hemen hastaneye götürülmelidir.
Hiperglisemi, daha yavaş geliştiğinden hastaneye kadar yetiştirilebilir, herhangi bir ilk yardım gerektirmez. Hastanın bilinci kapanmak üzere ise hava yolu açıklığı sağlandıktan sonra yan yatırılarak bu pozisyonda hastaneye götürülmelidir.
