Yanığa Ne İyi Gelir?

Yazımızda, yanık nedir, yanıklarda ilk yardım nasıl yapılır ve yanığa yapılması gereken müdahale ve yanık çeşitleri hakkında bilgiler verilmiştir.

YANIK NEDİR?

Yumuşak dokuların (lenf, sinir, kas, mukoza, damar, deri) ve kemik dokunun herhangi bir ısıya maruz kalarak bozulmasıdır. Dokuların fiziksel veya kimyasal etkenlerle yanmasıyla oluşan yaralanmalara yanık denir.
Yanığa ilk derimiz maruz kalır. Deri, insan vücudunu örten en büyük organdır. Derinin dış etkilere karşı koruyucu bir fonksiyonu vardır.

Deri Katmanları

1. Üst deri (epidermis),
2. Alt deri (dermis) ve
3. Deri altı (subcutan) olmak üzere üç katmandan oluşmaktadır.

Yanığa ne iyi gelir sorusunun cevabı 4 üncü maddedir.

1- Yanığın nedenleri;

• Termal yanıklar
• Kimyasal yanıklar
• Radyasyon yanıkları
• Elektrik yanıkları
• Soğuk yanıkları
• İnhalasyon yanıkları

2- Yanık çeşitleri;

a- Fiziksel yanıklar

• Isı ile oluşan,
• Elektrik nedeniyle oluşan,
• Işın ile oluşan,
• Sürtünme ile oluşan,
• Donma sonucu oluşan yanıklar.

b-Kimyasal yanıklar

• Asit ve alkali maddeler ile oluşan yanıklar

3- Yanığın ciddiyetini belirleyen faktörler

Derinlik, yaygınlık, bölge, yaş, enfeksiyon riski, önceden var olan hastalıklar ve solunum yolu ile görülen zarar yanığın ciddiyetini belirleyen faktörlerdir.

Yanığın dereceleri

I. derece yanık: Deride kızarıklık ve bölgede ağrı, ödem vardır. 48 saat içerisinde iyileşir. Güneş ışınları veya kısa sürmüş alev parıltısıyla oluşur.
II. derece yanık: Deride bül denilen su dolu kabarcıklar vardır. Kendiliğinden iyileşebilir. Çoğunlukla alev ya da haşlanma yanıklardır.
III. derece yanık: Derinin bütün tabakaları etkilenmiştir. Beyaz ve kara yaradan siyah renge kadar aşamaları gözlenir. Sinirler zarar gördüğü için ağrı duyulmaz. Genellikle alev, kaynamış su, kimyasal madde ya da elektrik çarpmasıyla oluşur.

4- Yanıklarda ilk yardım

Isı ile oluşan yanıklarda ilk yardım	Paniğe engel olunur ve kişinin koşması engellenir, sakinleştirilir. Hasta veya yaralı battaniye veya bir örtü ile sarılır ve yerde yuvarlanması sağlanır. ABC değerlendirilir. Yanık bölgeye en az 20 dakika ılık su tutulur. (bölge çok büyükse önerilmez.) Ödem oluşma ihtimali göz önünde bulundurularak yüzük, saat, bileklik çıkartılır. Deri kaldırılmadan yanan yerdeki giysiler çıkartılır veya kesilir. İlaç ya da yanık merhemi sürülmemelidir. Su toplamış yerler kesinlikle patlatılmaz. Yanığın üzeri temiz, nemli bir bez ile örtülür. Tıbbi yardım istenir (112). Eğer yanık genişse ve sağlık kuruluşu uzaksa, hasta/yaralı kusmuyor ve bilinci yerinde ise sıvı takviyesi yapılır. ( 1 litre su, 1 çay kaşığı karbonat veya maden suyu)
Kimyasal yanıklarda ilk yardım	Deriyle temas eden kimyasal maddenin ilk önce deriyle teması kesilir. Bölge, yavaşça bol suyla yıkanmalıdır. Giysiler çıkarılır. Hasta/yaralı örtülmelidir. Tıbbi yardım istenir (112).
Elektrik yanıklarında ilk yardım	Öncelikle sakin ve soğukkanlı olunmalıdır. Hasta veya yaralıya kesinlikle dokunulmamalıdır. Kişinin akımdan kurtulması sağlanır. ABC değerlendirilir. Müdahale sırasında kesinlikle su kullanılmamalıdır. Hareket ettirilmez. Üzeri temiz bir bezle örtülür. Tıbbi yardım istenir (112).