Tansiyon yükselmesi nasıl olur, belirtileri, nedenleri ve ilk yardımı
Tansiyon, kan basıncı anlamına gelmektedir. Tansiyon hastalarının kan basıncı, normal insanların kan basıncına göre daha yüksektir. Tansiyon çeşitleri yüksek tansiyon (hipertansiyon) ve düşük tansiyon (hipotansiyon) olmak üzere iki tanedir.
Tansiyon ölçerken bakılan iki tane değer vardır.
- Biri ilk duyduğumuz ses yani büyük tansiyon (sistolik),
- Diğeri de son duyduğumuz ses yani küçük tansiyon (diastolik).
Normal tansiyon değerleri
110–120–130 / 70–80–90 arasında seyreden değerler sağlıklı bir insan için normal değerlerdir.
Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
Hem sistolik hem de diastolik kan basıncının normal değerlerin üzerinde olması durumuna yüksek tansiyon (hipertansiyon) denir.
Yüksek tansiyonunuz varsa günlük kan basıncı takibi hayatınızın bir parçası haline gelir. Yüksek tansiyonun çeşitli nedenleri vardır. Mesaneniz doluysa ya da tansiyonunuzu ölçmeden önce kahve veya sigara içmişseniz tansiyonunuz yüksek çıkabilir. Bunun için kan basıncını ölçmeden 5 dakika önce sakin bir şekilde oturmak gereklidir. En sık görülen nedenlerden birisi de küçük atardamarların iç çapları daralıp damar sisteminin direncini artırabilir. Bu sebeple kan basıncı da artar. Yüksek tansiyonu olan hastalara önerilen kilo vermeleridir. Yemeklerde kullanılan tuz miktarının azalması, kullanıyorsa alkol ve kahve tüketiminin de azaltılması gereklidir. Fiziksel egzersiz arttırılmalı, 3–6 ay bunlara dikkat edilmesine rağmen hala kan basıncı yüksek çıkıyorsa ilaç tedavisine başlanmalıdır. Özellikle tuz, yüksek tansiyonda önemli bir faktördür.
Yüksek Tansiyonun Belirtileri:
Yüksek tansiyon (hipertansiyon), dünya genelinde yaygın ve vücudun atardamarlarını etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur. Dolaşımdaki kanın atardamar duvarlarına yaptığı itme kuvveti kan basıncı olarak adlandırılır. Yüksek tansiyon, genellikle herhangi bir belirti göstermeksizin ortaya çıkar ve bu nedenle “sessiz katil” olarak tanımlanır. Ancak bazı durumlarda aşağıdaki tansiyon yükselmesi belirtileri gözlenebilir:
- Başta ve ensede ağrı
- Kulak çınlaması
- Sıkıntı duygusu ve çarpıntı
- Erken yorulma
- Kalp ağrısı
- Baş dönmesi, mide bulantısı
Yüksek Tansiyonun Nedenleri:
Yüksek tansiyon (hipertansiyon), kan basıncının normal değerlerin üzerinde olması durumunda ortaya çıkar. Bu durum, birçok farklı nedenle ilişkilendirilebilir. İşte yüksek tansiyonun yaygın nedenleri:
- Sağlıksız Beslenme Alışkanlıkları: Yüksek tuz tüketimi, doymuş yağlar ve işlenmiş gıdaların fazla tüketimi yüksek tansiyona yol açabilir.
- Obezite: Aşırı kilolu olmak, yüksek tansiyon riskini artırır.
- Hareketsiz Yaşam Tarzı: Fiziksel aktivite eksikliği, tansiyonu yükseltebilir.
- Stres: Kronik stres, tansiyonu etkileyebilir. Stres, yanlış beslenme, kilo bu nedenler arasındadır.
- Genetik Faktörler: Aile geçmişi, yüksek tansiyon riskini etkiler. Yani kardeşinizde, anne ya da babanızda hipertansiyon varsa sizde de olma ihtimali yüksektir.
- Yaşlanma: Yaşlandıkça tansiyon yükselme eğilimindedir.
- Bazı Kronik Hastalıklar: Böbrek hastalığı, diyabet gibi bazı hastalıklar yüksek tansiyona yol açabilir.
- Kullanılan Bazı İlaçlar: Özellikle bazı doğum kontrol hapları ve bazı ilaçlar tansiyonu etkileyebilir.
Eğer yüksek tansiyon belirtileri veya risk faktörleri taşıyorsanız, bir sağlık profesyonuyla görüşmeniz önemlidir.
Hipertansiyonda ilk yardım
- Halk arasında da bilindiği gibi tansiyonu yükselen kişiye sarımsak verilebilir. Sarımsak tansiyonu düşürmez fakat dengeler. Yani yükselmesini engeller. Soğan ve sarımsak verilebilir.
- İlk olarak kolları bilekten dirseğe kadar soğuk su ile yıkanır. Bu işlem tansiyonu 1–2 derece daha düşürecektir.
- Kişi düzenli olarak kullandığı tansiyon ilacı varsa hemen ilacı verilir. Yoksa sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
Yazan: Ecem Naz USLU
Acil Tıp Teknisyeni
Tansiyon Düşmesi
