İlk yardım sertifikası sınav soruları

1-Aşağıdakilerden hangisi ilk önce yapılmalıdır?

a) Hava yolunun açılması

b) Suni solunum

c) Kalp masajı

d) Kanama kontrolü

CEVABI GÖR

Doğru Cevap: a) Hava yolunun açılması

Açıklama: Temel Yaşam Desteğinde Öncelikler (ABC Yaklaşımı)

İlk yardımda ve özellikle temel yaşam desteğinde (TYD), hastanın hayati fonksiyonlarını değerlendirme ve müdahale etme sırası çok önemlidir. Uluslararası standartlarda genellikle **ABC (Airway – Breathing – Circulation)** yani Hava Yolu, Solunum ve Dolaşım sıralaması takip edilir. Bu sıranın temelinde, hava yolu açık olmadan solunumun, solunum olmadan ise dolaşımın etkili olamayacağı prensibi yatar.

• a) Hava yolunun açılması: Bu ifade **doğrudur**. Bilinci kapalı bir hastada en sık görülen hava yolu tıkanıklığı nedeni dilin geriye kaçmasıdır. Hava yolu açık olmadan, kişi nefes alamaz ve verilen suni solunum da etkisiz kalır. Bu nedenle, bilinci kapalı bir hastada ilk olarak **baş-çene pozisyonu** ile hava yolu açıklığı sağlanmalıdır.
• b) Suni solunum: Hava yolu açıldıktan ve solunumun olmadığı tespit edildikten sonra uygulanan adımdır. Hava yolu açık olmadan yapılan suni solunum faydasızdır.
• c) Kalp masajı: Dolaşımın durduğu tespit edildiğinde (nabız alınamaması), kalp masajı yapılır. Bu, solunum ve hava yolu açıklığı sağlandıktan sonra veya eş zamanlı olarak değerlendirilen bir durumdur.
• d) Kanama kontrolü: Şiddetli bir kanama hayatı tehdit edebilir, ancak genel ilk yardım prensiplerinde hava yolu ve solunum, kanama kontrolünden önce değerlendirilir (istisnalar hariç, örneğin uzuv kopması gibi). Ancak Temel Yaşam Desteği (TYD) bağlamında, Hava Yolu her zaman ilk önceliktir.

Özetle, bilinci kapalı bir hastada ilk olarak hava yolu açıklığı sağlanır. Bu adım, diğer tüm yaşamsal müdahalelerin etkinliği için temel bir gerekliliktir.

2-Gaz zehirlenmelerinde yapılması doğru olan uygulama nedir?

a) Hasta temiz havaya çıkarılır

b) ABC değerlendirilir

c) Yarı oturur pozisyonda tutulur ve 112 den yardım istenir

d) Hepsi doğru

CEVABI GÖR

Doğru Cevap: d) Hepsi doğru

Açıklama: Gaz Zehirlenmelerinde İlkyardım Uygulamaları

Gaz zehirlenmeleri, özellikle karbon monoksit gibi kokusuz ve renksiz gazlarla meydana geldiğinde hayati tehlike arz eder. Bu durumlarda hızlı ve doğru müdahale kritik öneme sahiptir. Verilen tüm şıklar, gaz zehirlenmesi durumunda uygulanması gereken temel ilk yardım adımlarıdır.

• a) Hasta temiz havaya çıkarılır: Bu ifade **doğrudur**. Zehirli gaz ortamından hastayı ve kendinizi güvenli, temiz havaya çıkarmak, ilk ve en önemli adımdır. Bu, zehre maruz kalmayı sona erdirir. Ortama girerken kendi güvenliğinizden emin olun.
• b) ABC değerlendirilir: Bu ifade de **doğrudur**. Hasta temiz havaya çıkarıldıktan sonra, temel yaşam belirtileri olan Hava Yolu (Airway), Solunum (Breathing) ve Dolaşım (Circulation) hızla değerlendirilmelidir. Bilinç düzeyi, solunum durumu ve nabız kontrol edilir.
• c) Yarı oturur pozisyonda tutulur ve 112’den yardım istenir: Bu ifade de **doğrudur**. Eğer hastanın bilinci açıksa ve nefes almakta zorlanıyorsa, yarı oturur pozisyonda tutmak solunumunu kolaylaştırabilir. Tüm bu adımlar sırasında veya sonrasında, acil tıbbi yardım için derhal **112 Acil Çağrı Merkezi** aranmalıdır.

Yukarıdaki tüm maddeler, gaz zehirlenmesi durumunda uygulanması gereken doğru ve birbirini tamamlayan ilk yardım adımlarıdır. Bu adımların hepsi, hastanın durumunu stabilize etmek ve profesyonel tıbbi yardım gelene kadar hayatta kalmasını sağlamak için gereklidir.

3-Elektrik yanıklarında/çarpmalarında ilkyardım olarak aşağıdakilerden hangisi uygulanır?

a) Hasta/yaralıya dokunmadan önce elektrik şalteri indirilir

b) Hasta/yaralının hareket etmesi engellenir

c) Hasta/yaralının yaşam bulguları değerlendirilir

d) Hepsi doğru

CEVABI GÖR

Doğru Cevap: d) Hepsi doğru

Açıklama: Elektrik Çarpması ve Yanıklarında İlkyardım

Elektrik çarpması veya yanığı, yüksek voltaj nedeniyle ciddi iç ve dış hasarlara yol açabilen, hayati tehlike arz eden durumlardır. Bu anlarda ilk yardımın temel önceliği, hem ilk yardımcının hem de kazazedenin **güvenliğini sağlamaktır**. Ardından hastanın hayati bulguları hızla değerlendirilmelidir.

• a) Hasta/yaralıya dokunmadan önce elektrik şalteri indirilir: Bu, ilk ve en kritik adımdır. Elektrik akımı kesilmeden asla hastaya dokunmayın. Elektrik şalterini indirmek, sigortayı atmak veya ana hattan elektriği kesmek ilk önceliğiniz olmalıdır. Eğer elektrik kesilemiyorsa, kuru bir ağaç dalı veya plastik gibi **yalıtkan bir cisim** kullanarak hastayı kaynaktan uzaklaştırmaya çalışın.
• b) Hasta/yaralının hareket etmesi engellenir: Elektrik çarpmaları kalpte, sinir sisteminde ve diğer iç organlarda ciddi hasarlara yol açabilir. Özellikle omurga kırığı riski yüksek olduğundan, hasta gereksiz yere hareket ettirilmemeli ve hareket etmesi engellenmelidir.
• c) Hasta/yaralının yaşam bulguları değerlendirilir: Elektrik akımı kesildikten ve ortam güvenli hale geldikten sonra, hastanın bilinci, solunumu ve nabzı hızla değerlendirilmelidir. Gerekliyse, zaman kaybetmeden Temel Yaşam Desteği’ne (TYD) başlanmalıdır.

Yukarıdaki tüm şıklar, elektrik yanıkları ve çarpmalarında uygulanması gereken doğru ve kritik ilk yardım adımlarıdır. Bu adımların doğru sırayla ve eksiksiz uygulanması, hastanın hayatta kalma şansını artırır ve daha fazla zarar görmesini engeller. Unutmayın, **kendi güvenliğiniz her zaman ilk önceliğinizdir**.

4-Dış Kalp masajı hangi bölgeye uygulanır.?

a) Göğüs kemiğinin 1/3 üst kısmına

b) Göğüs kemiğinin 1/3 alt kısmına

c) Göğüs kemiğinin 2 parmak üst kısmına

d) Göğüs kemiğinin ortasına

CEVABI GÖR

Doğru Cevap: b) Göğüs kemiğinin 1/3 alt kısmına

Açıklama: Dış Kalp Masajının Uygulama Bölgesi

Dış kalp masajı, kalbi durmuş bir kişide kan dolaşımını sağlamak amacıyla yapılan hayati bir müdahaledir. Masajın etkili olabilmesi ve hastaya zarar vermemesi için doğru bölgeye ve doğru teknikle uygulanması çok önemlidir.

• a) Göğüs kemiğinin 1/3 üst kısmına: Bu ifade **yanlıştır**. Göğüs kemiğinin üst kısmı, kalp masajı için uygun değildir. Bu bölgede büyük damarlar ve kemikler bulunur ve masaj etkili olmazken, başka hasarlara yol açabilir.
• b) Göğüs kemiğinin 1/3 alt kısmına: Bu ifade **doğrudur**. Dış kalp masajı, **göğüs kemiğinin (sternum) alt yarısının ortasına**, kaburgaların birleştiği noktanın biraz üzerine uygulanır. Bu bölge, kalbin en etkili şekilde sıkıştırılabileceği ve dolayısıyla kanın pompalanabileceği yerdir. Genellikle elin topuğu, göğüs kemiğinin alt yarısının ortasına yerleştirilir.
• c) Göğüs kemiğinin 2 parmak üst kısmına: Bu ifade de **yanlış bir yaklaşımdır**. “İki parmak üstü” gibi net olmayan ifadeler, uygulamada yanılgıya yol açabilir. En doğru ifade, sternumun 1/3 alt kısmının ortasıdır.
• d) Göğüs kemiğinin ortasına: Bu ifade, kabaca doğru gibi görünse de, daha spesifik olarak **göğüs kemiğinin alt yarısının ortası** veya **1/3 alt kısmı** olarak belirtilmesi gerekir. Tam orta noktanın üst kısmı, yeterli etkiyi sağlamayabilir veya farklı riskler taşıyabilir.

Özetle, dış kalp masajı uygulamasında en etkili ve güvenli bölge, **göğüs kemiğinin (sternum) 1/3 alt kısmının ortasıdır**. Bu, kalbin maksimum sıkıştırma ve kan pompalama kapasitesini sağlar.

5-Hasta/yaralı da tam tıkanma varsa hangisi uygulanır?

a) Dokunulmaz

b) Öksürmeye teşvik edilir.

c) Heimlich manevrası uygulanır.

d) Yarı oturur pozisyon verilerek rahatlatılır.

CEVABI GÖR

Doğru Cevap: c) Heimlich manevrası uygulanır.

Açıklama: Tam Tıkanmada Hayat Kurtaran Heimlich Manevrası

Tam tıkanma, soluk borusuna yabancı bir cisim kaçması sonucu kişinin nefes alamaması, konuşamaması ve öksürememesi durumudur. Bu durum, hayatı tehdit eden acil bir durumdur ve hızlı müdahale gerektirir. İlk yardımda bu durumda uygulanan temel yöntem Heimlich manevrasıdır.

• a) Dokunulmaz: Bu ifade **yanlıştır**. Tam tıkanma durumunda kişinin hayatı tehlikededir ve acil müdahale gereklidir. Dokunulmaması, kişinin boğularak hayatını kaybetmesine neden olabilir.
• b) Öksürmeye teşvik edilir: Bu ifade **yanlıştır**. Öksürme, kısmi tıkanmalarda (kişi öksürebiliyor, konuşabiliyor veya nefes alabiliyorsa) yabancı cismi çıkarmak için teşvik edilen doğal bir reflekstir. Ancak tam tıkanmada kişi öksüremez, bu nedenle teşvik etmek faydasızdır ve zaman kaybına neden olur.
• c) Heimlich manevrası uygulanır: Bu ifade **doğrudur**. Tam tıkanma durumunda, karın basısı (Heimlich manevrası) yabancı cismi soluk borusundan çıkarmak için uygulanan en etkili yöntemdir. Bu manevra, karına uygulanan ani ve yukarı doğru basınçla diyaframı yukarı iterek akciğerlerdeki havayı dışarı atar ve yabancı cismi çıkarmaya çalışır.
• d) Yarı oturur pozisyon verilerek rahatlatılır: Bu ifade **yanlıştır**. Yarı oturur pozisyon, solunum güçlüğü çeken bilinçli hastalara rahat nefes almaları için verilebilir. Ancak tam tıkanmada, kişi nefes alamadığı için bu pozisyonun bir faydası olmaz ve acil müdahaleyi geciktirir.

Özetle, bir kişide tam tıkanma belirtileri (nefes alamama, konuşamama, öksürememe, morarma) görüldüğünde, zaman kaybetmeden **Heimlich manevrası** uygulanmalıdır. Bu, hayat kurtarıcı bir ilk yardım uygulamasıdır.

6-Kanamalarda yapılacak ilk işlem aşağıdakilerden hangisidir?

a) Ağızdan sıvı verilerek kayıp önlenir.

b) Koma pozisyonu verilir.

c) Elle yada temiz bir bezle kanayan yere baskı uygulanır.

d) Basınç noktalarına basınç uygulanır.

CEVABI GÖR

Doğru Cevap: c) Elle ya da temiz bir bezle kanayan yere baskı uygulanır.

Açıklama: Kanamada Acil ve Doğru İlk Müdahale

Kanamalar, kan kaybı nedeniyle hayatı tehdit edebilen acil durumlardır. Kanamanın ciddiyetine bakılmaksızın, ilk yardımda en öncelikli ve etkili müdahale, kanayan yere doğrudan baskı uygulamaktır. Bu, kanın pıhtılaşmasına yardımcı olarak kan kaybını durdurur veya yavaşlatır.

• a) Ağızdan sıvı verilerek kayıp önlenir: Bu ifade **yanlıştır**. Şiddetli kanamalarda veya bilinç durumu belirsiz olan kişilerde ağızdan sıvı vermek, özellikle iç kanama veya şok riski varken tehlikelidir. Bu durum, kusmaya veya sıvının soluk borusuna kaçmasına (aspirasyon) yol açabilir.
• b) Koma pozisyonu verilir: Bu ifade **yanlıştır**. Koma pozisyonu (yan yatış pozisyonu), bilinci kapalı olan ancak solunumu devam eden hastaların hava yolunu açık tutmak için kullanılır. Kanamayı durdurmaya yönelik bir uygulama değildir.
• c) Elle ya da temiz bir bezle kanayan yere baskı uygulanır: Bu ifade **doğrudur**. Dış kanamalarda en etkili ve ilk yapılması gereken müdahale, kanayan bölgeye temiz bir bez (varsa steril gazlı bez) veya elle **doğrudan ve sürekli baskı** uygulamaktır. Bu, kan damarlarını sıkıştırarak kan akışını yavaşlatır ve pıhtılaşmayı hızlandırır.
• d) Basınç noktalarına basınç uygulanır: Bu ifade, doğru bir kanama kontrol yöntemi olsa da, **ilk yapılacak işlem değildir**. Basınç noktalarına baskı, doğrudan baskı ile kanama durdurulamadığı durumlarda veya büyük damar kanamalarında destekleyici olarak uygulanır. Birincil ve en hızlı müdahale her zaman doğrudan baskıdır.

Özetle, dış kanamalarda yapılacak ilk ve en önemli işlem, hayatı tehdit eden kan kaybını önlemek için **kanayan yere doğrudan ve sürekli baskı uygulamaktır**. Diğer yöntemler daha sonraki adımlarda düşünülebilir.

7-Açık kırığın tanımına uyan özellik aşağıdakilerden hangisidir?

a) Kırık uçları deri dışındadır

b) Kırık uçlar deri altındadır

c) Kırık bölgede yara yoktur

d) Kırık bölgede kanama yoktur

CEVABI GÖR

Doğru Cevap: a) Kırık uçları deri dışındadır

Açıklama: Açık Kırık Nedir?

Kırıklar, kemik bütünlüğünün bozulması durumudur. Kırıklar, derinin bütünlüğüne göre iki ana kategoriye ayrılır: açık kırıklar ve kapalı kırıklar. Bu ayrım, enfeksiyon riski ve ilk yardım müdahalesinin şekli açısından büyük önem taşır.

• a) Kırık uçları deri dışındadır: Bu ifade **doğrudur**. Açık kırık (bileşik kırık) olarak tanımlanır. Bu durumda, kırılan kemiğin bir veya her iki ucu deriyi delerek dışarı çıkmış veya ciltte bir yara oluşmuş ve kırık hattı dış ortamla bağlantılı hale gelmiştir. Bu durum, kemiğin ve çevre dokuların enfeksiyon kapma riskini önemli ölçüde artırır ve daha ciddi kabul edilir.
• b) Kırık uçlar deri altındadır: Bu ifade, **kapalı kırığın** tanımına uyar. Kapalı kırıkta kemik kırılmış olsa da, deri bütünlüğü bozulmamıştır ve dış ortamla bir bağlantı yoktur.
• c) Kırık bölgede yara yoktur: Bu ifade, **kapalı kırığın** bir özelliğidir. Açık kırıkta mutlaka bir yara bulunur.
• d) Kırık bölgede kanama yoktur: Kırıklarda, ister açık ister kapalı olsun, genellikle iç kanama veya hematom (kan birikmesi) oluşumu görülebilir. Açık kırıklarda ise dışarıdan görülebilen bir kanama da mevcuttur. Dolayısıyla bu ifade yanlıştır.

Özetle, bir kırığın “açık kırık” olarak adlandırılmasının temel özelliği, kırılan kemik uçlarının deriyi yararak dışarı çıkması veya kırık hattının dışarıya açık hale gelmesidir. Bu durum, enfeksiyon riski nedeniyle acil ve dikkatli müdahale gerektirir.

8-Aşağıdakilerden hangisi çıkıklarda yapılan ilkyardım uygulamalarındandır?

a) Çıkık olan bölge bulunduğu gibi tespit edilir.

b) Çıkık yerine oturtulur.

c) Ağrı kesici verilerek ağrı dindirilir.

d) Hepsi

CEVABI GÖR

Doğru Cevap: a) Çıkık olan bölge bulunduğu gibi tespit edilir.

Açıklama: Çıkıklarda Doğru İlkyardım

Çıkık, bir eklemi oluşturan kemiklerin eklem yüzeylerinin kalıcı olarak birbirinden ayrılması durumudur. Bu durum şiddetli ağrıya ve hareket kısıtlılığına neden olur. İlk yardımda amaç, daha fazla hasarı önlemek ve hastayı güvenli bir şekilde sağlık kuruluşuna ulaştırmaktır.

• a) Çıkık olan bölge bulunduğu gibi tespit edilir: Bu ifade **doğrudur**. Çıkıklarda en önemli ilk yardım prensibi, eklemi **bulunduğu pozisyonda sabitlemektir (tespit etmek)**. Eklemi eski yerine getirmeye çalışmak, sinirlere, damarlara veya eklem çevresindeki dokulara daha fazla zarar verebilir, hatta kalıcı hasarlara yol açabilir.
• b) Çıkık yerine oturtulur: Bu ifade **yanlıştır**. Çıkığın yerine oturtulması, tıbbi bilgi ve deneyim gerektiren profesyonel bir müdahaledir. İlk yardımcıların bu işlemi yapmaya çalışması kesinlikle tehlikelidir ve eklemi daha da kötüleştirebilir.
• c) Ağrı kesici verilerek ağrı dindirilir: Bu ifade **yanlıştır**. İlk yardımcıların ilaç verme yetkisi yoktur. Ağrı kesici gibi ilaçların kullanımı sadece sağlık profesyonelleri tarafından yapılmalıdır. İlaç vermek, hastanın durumunu maskeleyebilir veya istenmeyen yan etkilere yol açabilir.
• d) Hepsi: Yukarıdaki açıklamalar göz önüne alındığında, tüm şıkların doğru olmadığı görülmektedir.

Özetle, çıkık durumunda yapılacak en uygun ilk yardım, **çıkık olan eklemi hareket ettirmeden, bulunduğu şekilde sabitlemek** ve derhal profesyonel tıbbi yardım aramaktır.

9- Aşağıdakilerden hangisi yaraların ortak belirtilerinden değildir?

a) Ağrı

b) Kanama

c) Yara içinde yabancı cisim

d) Yara kenarının ayrılması

CEVABI GÖR

Doğru Cevap: c) Yara içinde yabancı cisim

Açıklama: Yaraların Ortak Belirtileri ve Özellikleri

Yaralar, dışarıdan gelen bir etkiyle deri veya mukoza bütünlüğünün bozulması durumudur. Çeşitli tipleri (kesik, ezik, yırtık, delik vb.) olsa da, çoğu yaranın paylaştığı ortak belirtiler bulunur. Ancak yara içinde yabancı cisim bulunması her yara türünde görülen bir özellik değildir.

• a) Ağrı: Bu ifade **doğrudur**. Derideki sinir uçlarının hasar görmesi nedeniyle hemen hemen her yara, şiddetine ve derinliğine göre değişmekle birlikte ağrıya neden olur.
• b) Kanama: Bu ifade de **doğrudur**. Deri ve altındaki dokular damarlar içerdiği için, deri bütünlüğü bozulduğunda damarlardan kan sızması veya akması kaçınılmazdır. Kanamanın miktarı yaranın tipine ve derinliğine göre değişir.
• c) Yara içinde yabancı cisim: Bu ifade **yanlıştır**. Yara içinde yabancı cisim bulunması (cam parçası, toprak, metal vb.), özellikle delici veya ezilme tipi yaralanmalarda görülebilir. Ancak bu, tüm yaraların ortak veya zorunlu bir belirtisi değildir. Örneğin, basit bir kesik yarasında genellikle yabancı cisim bulunmaz.
• d) Yara kenarının ayrılması: Bu ifade de **doğrudur**. Deri bütünlüğünün bozulmasıyla birlikte, yaranın kenarları genellikle birbirinden ayrılır. Bu ayrılmanın derecesi, yaranın tipine (kesik, yırtık) ve derinliğine bağlı olarak değişir.

Özetle, ağrı, kanama ve yara kenarlarının ayrılması çoğu yaranın ortak belirtileri arasında yer alırken, **yara içinde yabancı cisim** bulunması her yara türü için geçerli olmayan, spesifik durumlarda görülen bir özelliktir.

10- Bir trafik kazası sonucu oluşan yaralanmada, hangi durumda yaralıyı mutlaka araçtan çıkartmak gerekmektedir ?

a) Yaralı sıkışmış ise

b) Yaralının solunumu ve kalbi durmuş ise

c) Yaralının ön kolunda kontrol edilebilir bir kanama var ise

d) Yaralının kol ve bacak kemiklerinde kırık var ise

CEVABI GÖR

Doğru Cevap: b) Yaralının solunumu ve kalbi durmuş ise

Açıklama: Trafik Kazalarında Yaralıyı Araçtan Çıkarma Durumları

Trafik kazalarında yaralıları araçtan çıkarmak, genellikle omurga yaralanması riskini artırdığı için son derece dikkatli yapılması gereken bir işlemdir. Ancak bazı acil durumlarda, hastanın hayatını kurtarmak adına bu risk göze alınır. Bu durumlara **acil taşıma endikasyonları** denir.

• a) Yaralı sıkışmış ise: Yaralı sıkışmışsa, onu araçtan çıkarmak için genellikle itfaiye gibi profesyonel kurtarma ekiplerinin gelmesi ve aracı keserek veya ayırarak güvenli bir şekilde çıkarması beklenir. İlk yardımcının kendi başına yapabileceği bir durum değildir ve denemek daha fazla yaralanmaya yol açabilir.
• b) Yaralının solunumu ve kalbi durmuş ise: Bu ifade **doğrudur**. Bu durum, acil taşıma gerektiren en kritik durumlardan biridir. Eğer yaralının solunumu ve/veya kalbi durmuşsa, Temel Yaşam Desteği (TYD) uygulamak için hastanın düz ve sert bir zemine yatırılması şarttır. Araç içinde etkili bir TYD yapılamayacağı için, omurga yaralanması riski olsa bile hastanın hızla araçtan çıkarılması hayati öneme sahiptir (Rentek manevrası gibi omuriliği koruyucu tekniklerle).
• c) Yaralının ön kolunda kontrol edilebilir bir kanama var ise: Kontrol edilebilir bir kanama (örneğin doğrudan baskı ile durdurulabilen), yaralının araçtan çıkarılmasını gerektiren bir durum değildir. Kanama araç içinde kontrol altına alınabilir.
• d) Yaralının kol ve bacak kemiklerinde kırık var ise: Kol ve bacak kemiklerindeki kırıklar, ciddiyetine rağmen, yaralının mutlaka araçtan çıkarılmasını gerektiren acil bir durum değildir. Hatta, kırıkların hareket ettirilmeden tespiti önemlidir ve araç içinde sabitlenmeye çalışılabilir. Omurga yaralanması riski varken gereksiz hareketten kaçınılmalıdır.

Özetle, trafik kazalarında yaralıyı araçtan çıkarmak için en önemli ve öncelikli neden, hastanın **solunumunun ve/veya kalbinin durmuş olmasıdır**. Bu durumda, hayat kurtarmak için TYD’ye başlamak amacıyla güvenli bir zemine transfer şarttır.

İlk yardım çıkmış sorular ve cevapları