İLKYARDIM DENEME SINAVI -1.test

Doğru Cevap: C. Hasta / yaralının kendine emanet ettiği eşyalardan sorumlu olmak.

Açıklama: İlkyardımın Temel Amaçları

İlk yardım, ani gelişen bir sağlık probleminde veya kazada, olay yerinde sağlık personeli gelinceye kadar hayat kurtarmak ve durumun kötüleşmesini önlemek amacıyla yapılan acil müdahaleler bütünüdür. Bu müdahalelerin belirli ve net amaçları vardır:

• A. Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak: Bu ifade **doğrudur**. İlk yardımın en temel amacı, hastanın solunum ve dolaşım gibi hayati fonksiyonlarının devamlılığını sağlamaktır. Bu, bilinç kontrolü, hava yolu açıklığı, solunum ve nabız değerlendirmesi ile başlar ve gerekirse Temel Yaşam Desteği (kalp masajı, suni solunum) ile desteklenir.
• B. Hasta / yaralının durumunun kötüleşmesini engellemek: Bu ifade **doğrudur**. İlk yardım, mevcut yaralanmanın veya sağlık sorununun daha kötü bir hale gelmesini önlemeyi hedefler. Örneğin, kanamayı durdurmak, kırık bölgeyi sabitlemek, şok gelişimini engellemek bu amaca hizmet eder.
• C. Hasta / yaralının kendine emanet ettiği eşyalardan sorumlu olmak: Bu ifade **yanlıştır**. İlk yardımcının birincil görevi, hastanın sağlığına odaklanmaktır. Eşyaların güvenliği, ilk yardımcının doğrudan birincil sorumluluğu arasında yer almaz. Bu tür sorumluluklar genellikle olay yerine gelen profesyonel ekiplere (polis, sağlık ekipleri) aittir. İlkyardımcının eşyaları koruma gibi bir yasal veya etik yükümlülüğü yoktur.
• D. İyileşmeyi kolaylaştırmak: Bu ifade **doğrudur**. İlk yardımda yapılan doğru müdahaleler, hastanın daha sonra alacağı tıbbi tedaviye zemin hazırlar ve iyileşme sürecini olumlu yönde etkiler. Örneğin, doğru kanama kontrolü veya doğru tespit, daha hızlı ve sorunsuz bir iyileşmeye katkıda bulunur.

Özetle, ilk yardım tamamen hastanın can güvenliği ve sağlık durumunun stabilizasyonu üzerine kuruludur. **Hasta eşyalarının sorumluluğu, ilk yardımın öncelikli amaçlarından biri değildir.**

Doğru Cevap: A. 112

Açıklama: Türkiye’de Acil Çağrı Numarası

Türkiye’de acil yardım gerektiren durumlarda, tüm acil hizmetlerin tek bir numara altında birleştirildiği **112 Acil Çağrı Merkezi** aranmalıdır. Bu sistem, herhangi bir acil durumda (sağlık, jandarma, polis, itfaiye, orman yangını vb.) tek bir numaradan yardım almanızı sağlar ve koordinasyonu kolaylaştırır.

• A. 112: Bu ifade **doğrudur**. Türkiye genelinde tüm acil durumlar için aranan tek numaradır. İlkyardım gerektiren bir sağlık acil durumunda da bu numara aranmalıdır.
• B. 155: Bu numara eski sistemde Emniyet Genel Müdürlüğü’nün (Polis İmdat) acil durum hattıydı. Şu anda acil durumlar için doğrudan 112’ye yönlendirilmektedir.
• C. 118: Bu numara eski sistemde bilinmeyen numaralar servisiydi ve acil durumlarla ilgisi yoktur.
• D. 110: Bu numara eski sistemde itfaiye acil durum hattıydı. Şu anda acil durumlar için doğrudan 112’ye yönlendirilmektedir.

Özetle, Türkiye’de herhangi bir ilkyardım veya acil durum için aklınızda tutmanız gereken tek numara **112**’dir.

Doğru Cevap: A. Baş-çene pozisyonunu vermek.

Açıklama: İlkyardımda Birincil ve İkincil Değerlendirme

İlkyardımda hasta/yaralının durumu iki ana aşamada değerlendirilir:

• Birincil Değerlendirme (ABC): Hayati tehlike arz eden durumları hızla tespit etmek ve müdahale etmek amacıyla yapılır. Bu aşamada Hava Yolu (Airway), Solunum (Breathing) ve Dolaşım (Circulation) kontrol edilir. Baş-çene pozisyonu, hava yolu açıklığını sağlamak için bu aşamada uygulanan kritik bir adımdır.
• İkincil Değerlendirme: Birincil değerlendirme tamamlandıktan ve hayati tehlikeler kontrol altına alındıktan sonra yapılan daha detaylı ve sistematik bir muayenedir. Bu aşama, baştan ayağa doğru yapılarak, diğer yaralanmaları ve sağlık sorunlarını tespit etmeyi amaçlar.

Şıklara göre değerlendirme:

• A. Baş-çene pozisyonunu vermek: Bu ifade **ikincil değerlendirmenin içinde yer almaz**. Baş-çene pozisyonu, bilinç kaybı olan bir kişide solunum yolu açıklığını sağlamak için **birincil değerlendirme (ABC)** sırasında yapılan bir müdahaledir.
• B. Boyun muayenesi: Bu ifade **ikincil değerlendirmenin içinde yer alır**. Boyun, olası omurga yaralanmaları açısından detaylı olarak incelenir (hassasiyet, şişlik, şekil bozukluğu vb.).
• C. Kol ve bacak muayenesi: Bu ifade **ikincil değerlendirmenin içinde yer alır**. Kollarda ve bacaklarda kırık, çıkık, morluk, şişlik, his kaybı veya kuvvet kaybı gibi durumlar aranır.
• D. Baş muayenesi: Bu ifade **ikincil değerlendirmenin içinde yer alır**. Baş ve yüz bölgesinde yaralanma, morluk, kanama gibi belirtiler detaylıca incelenir.

Özetle, **baş-çene pozisyonu** hayati bir acil müdahale olup, ilkyardımın **birincil değerlendirme** aşamasında yer alır; ikincil değerlendirme ise daha kapsamlı bir fiziksel muayeneyi ifade eder.

Doğru Cevap: D. Hepsi

Açıklama: İlkyardımın Temel Uygulamaları (KBK)

İlk yardımın temel uygulamaları, uluslararası kabul görmüş bir kısaltma olan **KBK** (Koruma, Bildirme, Kurtarma) ile ifade edilir. Bu üç adım, bir acil durumda doğru ve etkili müdahale için hayati önem taşır ve belirli bir sırayla uygulanır.

• A. Koruma: Bu ifade **doğrudur**. Olay yerinde olası tehlikeleri belirleyerek kendinizin, hasta/yaralının ve çevredeki diğer kişilerin güvenliğini sağlamaktır. Örneğin, trafik kazasında olay yerini işaretlemek, yangın riskini ortadan kaldırmak gibi.
• B. Bildirme: Bu ifade **doğrudur**. En kısa sürede ve doğru bilgilerle acil yardım kuruluşlarına (Türkiye’de 112 Acil Çağrı Merkezi) haber vermektir. Olayın yeri, türü, yaralı sayısı ve durumu gibi bilgiler net bir şekilde iletilmelidir.
• C. Kurtarma: Bu ifade **doğrudur**. Olay yerinde hasta/yaralıya hızlı ve etkili bir şekilde ilk yardım uygulamaktır. Bu, Temel Yaşam Desteği (kalp masajı, suni solunum), kanama kontrolü, kırık tespiti gibi müdahaleleri kapsar.

Yukarıdaki tüm seçenekler (Koruma, Bildirme, Kurtarma) ilk yardımın temel ve ayrılmaz uygulamalarıdır. Bu nedenle, doğru cevap **D. Hepsi**’dir.

Doğru Cevap: D. Hepsi

Açıklama: Hasta/Yaralı Değerlendirmesinin Önemi

Hasta veya yaralının değerlendirilmesi, ilk yardımın en kritik adımlarından biridir. Bu süreç, sadece bir bakıştan ibaret değildir; sistematik bir yaklaşımla durumun ciddiyetini anlamayı ve en doğru müdahaleyi yapmayı hedefler. Değerlendirme, genellikle iki ana aşamada yapılır: birincil değerlendirme (hayati tehlikeleri belirleme) ve ikincil değerlendirme (detaylı muayene).

• A. Hasta / yaralının yaralanma düzeyini belirlemek: Bu ifade **doğrudur**. Değerlendirme yaparak, yaralının bilincinin açık olup olmadığını, nefes alıp almadığını, kanamasının olup olmadığını ve genel durumunun ciddiyetini anlamaya çalışırız. Bu, yaralanmanın ne kadar derin veya kapsamlı olduğunu anlamanın ilk adımıdır.
• B. İlkyardımda öncelikleri belirlemek: Bu ifade **doğrudur**. Değerlendirme sayesinde, hangi duruma önce müdahale edileceğine karar verilir. Örneğin, solunum durması kanamadan daha önceliklidir. Bu öncelikler, hayat kurtarıcı müdahalelerin doğru sırayla yapılmasını sağlar.
• C. Yapılacak ilkyardım yöntemini belirlemek: Bu ifade **doğrudur**. Değerlendirme sonucunda elde edilen bilgiler, hangi ilk yardım tekniğinin uygulanacağını (örn. kalp masajı, kanama kontrolü, kırık tespiti, koma pozisyonu vb.) belirlememize yardımcı olur. Yanlış bir değerlendirme, yanlış veya yetersiz bir müdahaleye yol açabilir.

Yukarıdaki tüm seçenekler (A, B, C) hasta/yaralı değerlendirmesinin temel amaçlarını oluşturur. Bu amaçlar birbiriyle bağlantılıdır ve ilk yardımın etkinliğini doğrudan etkiler. Bu nedenle, doğru cevap **D. Hepsi**’dir.

Doğru Cevap: A) 5 sn

Açıklama: Solunum Değerlendirmesi ve Zamanlaması

İlk yardımda solunum değerlendirmesi, bilinçsiz bir hasta/yaralıda Temel Yaşam Desteği’nin (TYD) önemli bir adımıdır (ABC’deki “B” – Breathing). Bu değerlendirme, “Bak-Dinle-Hisset” yöntemiyle yapılır ve hayati tehlikenin hızla tespiti için kısa ve etkili olmalıdır.

• Solunumu değerlendirmek için ilk yardımcı, hastanın göğsüne doğru eğilir.
• **BAK:** Hastanın göğsünün yükselip alçaldığına bakılır.
• **DİNLE:** Kulağını hastanın ağzına ve burnuna yaklaştırarak solunum sesleri dinlenir.
• **HİSSET:** Yanağını hastanın ağzına ve burnuna yaklaştırarak nefesinin sıcaklığını hissetmeye çalışır.

Bu değerlendirme, **en az 5 saniye, en fazla 10 saniye** kadar yapılmalıdır. Bu süre, solunumun varlığını veya yokluğunu güvenilir bir şekilde belirlemek için yeterlidir. Daha uzun süre beklemek, hayati müdahalenin gecikmesine neden olabilir.

Şıklara göre değerlendirme:

• A) 5 sn: Bu ifade **doğrudur**. Solunumun değerlendirilmesi için minimum ve en kritik süre 5 saniyedir.
• B) 15 sn: Bu süre çok uzun olabilir ve müdahaleyi geciktirebilir.
• C) 1 dk: Bu süre kesinlikle çok uzundur ve acil durumda kabul edilemez.
• D) 20 sn: Bu süre de gereğinden uzundur.

Özetle, solunumun hızlı ve doğru bir şekilde değerlendirilmesi için standart olarak kabul edilen süre **5 saniye**dir.

Doğru Cevap: C) Göğüs yüksekliğinin 1/3 ü

Açıklama: Dış Kalp Masajında Göğüs Basısı Derinliği

Dış kalp masajı (göğüs basısı), kalbi durmuş bir kişide beyne ve diğer hayati organlara kan akışını sağlamak için yapılan Temel Yaşam Desteği’nin (TYD) en önemli bileşenidir. Etkili bir kalp masajı için basıların doğru derinlikte ve hızda yapılması kritik öneme sahiptir.

Uluslararası standartlara göre, dış kalp masajında göğüs kemiği basısının derinliği:

• **Yetişkinlerde:** Yaklaşık **5 cm** (2 inç) olmalı, ancak 6 cm’yi (2.4 inç) geçmemelidir. Bu, genellikle göğüs yüksekliğinin yaklaşık **1/3’üne** denk gelir.
• **Çocuklarda:** Göğüs yüksekliğinin yaklaşık **1/3’ü** kadar (yaklaşık 5 cm).
• **Bebeklerde:** Göğüs yüksekliğinin yaklaşık **1/3’ü** kadar (yaklaşık 4 cm).

Basılar aynı zamanda dakikada 100-120 kez hızında ve her basıdan sonra göğsün tamamen eski haline dönmesine izin verilerek yapılmalıdır.

Şıklara göre değerlendirme:

• A) Göğüs yüksekliğinin 2/3 ü: Bu derinlik çok fazladır ve iç organlara zarar verme riski taşır.
• B) Göğüs yüksekliğinin 2/4 ü: Bu da 1/2’sine denk gelir ve genellikle önerilen derinliğin üzerindedir.
• C) Göğüs yüksekliğinin 1/3 ü: Bu ifade **doğrudur** ve hem yetişkin hem de çocuk/bebeklerde genel kabul gören bası derinliğini yansıtır.
• D) Göğüs yüksekliğinin 1/4 ü: Bu derinlik yeterli değildir ve kalbe yeterli kan pompalanamamasına neden olabilir.

Özetle, dış kalp masajında göğüs basısının doğru derinliği, göğüs yüksekliğinin yaklaşık **1/3’ü** kadar olmalıdır.

Doğru Cevap: C. 30 : 2

Açıklama: Yetişkinlerde Temel Yaşam Desteği (TYD) Oranları

Temel Yaşam Desteği (TYD), kalbi veya solunumu durmuş bir kişide, sağlık profesyonelleri gelene kadar hayatı idame ettirmek amacıyla yapılan acil müdahalelerdir. Yetişkinlerde uygulanan standart “Kalp Masajı / Suni Solunum” oranı, etkili bir dolaşım ve oksijenlenme sağlamak üzere belirlenmiştir.

• Uluslararası kabul görmüş ilk yardım ve CPR (Kardiyopulmoner Resüsitasyon) kılavuzlarına göre, yetişkinlerde tek veya iki kurtarıcı ile yapılan TYD’de **30 kalp masajı basısını takiben 2 suni solunum** uygulanır.
• Bu oran, basıların etkinliğini ve kesintisizliğini ön planda tutarak, beyne yeterli kan akışını sağlamayı hedefler. Kalp masajının hızı dakikada 100-120 bası olmalı ve her basıdan sonra göğsün tamamen geri yükselmesine izin verilmelidir.

Şıklara göre değerlendirme:

• A. 5 : 2: Bu oran, genellikle çocuklarda veya bebeklerde, özellikle tek kurtarıcı olduğunda ve başlangıçta 5 kurtarıcı nefes verildikten sonra kullanılan bir oran olabilir, ancak yetişkinler için standart değildir.
• B. 10 : 2: Bu oran, yetişkinler için geçerli bir TYD oranı değildir.
• C. 30 : 2: Bu ifade **doğrudur**. Yetişkinlerde Temel Yaşam Desteği sırasında uygulanan standart kalp masajı ve suni solunum oranıdır.
• D. 10 : 1: Bu oran da yetişkinler için geçerli bir TYD oranı değildir.

Özetle, **yetişkinlerde TYD’nin temel oranı 30 kalp masajına 2 suni solunumdur**. Bu orana uyum, hayat kurtarıcı müdahalenin etkinliğini artırır.

Doğru Cevap: C- Kan grubuna

Açıklama: Kanamanın Ciddiyetini Etkileyen Faktörler

Kanamanın ciddiyeti, bir kişinin hayati tehlikeye girip girmediğini belirleyen önemli bir faktördür. Bu ciddiyet, çeşitli etkenlere bağlıdır, ancak bazı faktörlerin doğrudan etkisi yoktur.

• A- Kanamanın hızına: Bu ifade **doğrudur**. Kanamanın hızı, kaybedilen kan miktarını doğrudan etkiler. Hızlı ve fışkırır tarzda bir kanama (arteriyel kanama), yavaş sızıntı şeklindeki bir kanamadan çok daha tehlikelidir çünkü çok daha kısa sürede ciddi kan kaybına yol açar.
• B- Vücutta aktığı bölgeye: Bu ifade **doğrudur**. Kanamanın yeri, ciddiyetini büyük ölçüde etkiler. Örneğin, beyin içi kanamalar, karın içi kanamalar veya büyük damarların bulunduğu boyun/kasık bölgesindeki kanamalar, küçük bir sıyrıktan çok daha hayati risk taşır. Ayrıca, vücut dışına akmayan (iç) kanamaların tespiti ve kontrolü daha zordur.
• C- Kan grubuna: Bu ifade **yanlıştır**. Kan grubu (A, B, AB, 0 gibi) kanamanın ciddiyeti üzerinde doğrudan bir etkiye sahip değildir. Kan grubu, transfüzyon (kan nakli) sırasında uyumluluğu belirleyen bir faktördür, ancak bir kanamanın ne kadar hızlı veya tehlikeli olduğunu etkilemez. Herhangi bir kan grubundan olan bir kişi, şiddetli kan kaybında aynı derecede risk altındadır.
• D- Kişinin fiziksel durumuna: Bu ifade **doğrudur**. Kişinin genel sağlık durumu, yaşı, var olan kronik hastalıkları (örneğin kan pıhtılaşmasını etkileyen rahatsızlıklar veya ilaç kullanımı) ve fiziksel direnci, kanamanın vücut üzerindeki etkisini ve dolayısıyla ciddiyetini etkileyebilir. Küçük bir kanama, genç ve sağlıklı bir kişide tolere edilebilirken, yaşlı veya kronik hastalığı olan birinde daha ciddi sonuçlar doğurabilir.

Özetle, kanamanın ciddiyeti kan grubuna değil; **kanamanın hızına, aktığı bölgeye ve kişinin genel fiziksel durumuna** bağlıdır.