ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM KUARLLARI
Zehirlenmede İlk Yardım Kuralları
Öncelikle; zehirlenme nedir, nasıl olur?
Zehirlenme: Vücuda toksik bir maddenin girmesi ile normal fonksiyonlarının bozulmasıdır. Vücudun yaşamsal fonksiyonlarına zarar verebileceğinden vücuda giren her türlü yabancı maddenin toksik olduğu varsayılır.
İçindekiler
Zehirlenme neden ve nasıl olur?
Zehirlenme 3 yolla gerçekleşir.
1.Sindirim yoluyla (en sık rastlanan)
2.Solunum yoluyla
3.Cilt yoluyla
Zehirlenmelerde genel ilkyardım kuralları nelerdir?
Zehirlenmelerde ilk yardımın temel amaçları şunlardır:
Vücudun zehirden daha fazla etkilenmesini önlemek için zehri vücuttan veya hastayı zehirli ortamdan uzaklaştırmak. (Kirli madde vücuttan ne kadar çabuk uzaklaştırılırsa o kadar az miktarda emilir).
Hastanın hayati fonksiyonlarının devamını sağlamak
Vücuttaki zehri zararsız hâle getirmek
Zehirlenmeye neden olan maddenin belirlenerek hastayla birlikte sağlık kuruluşuna iletilmesini sağlamak (112)
Ayrıca: Zehirlenme durumunda Ulusal Zehir Danışma Merkezi (UZEM) ücretsiz olarak 114 numaralı telefon ile aranarak bilgi alınabilir.
Hangi faktörler zehirlenmeye yol açar?
Zehirlenmeye neden olan faktöre bağlı olarak kişi çok farklı semptomlar yaşayabilir. Bazı zehirlenme türleri ölüme neden olacak kadar şiddetli olabilir. Bu nedenle zehirlenmeye neden olan faktörün belirlenmesi son derece önemlidir. Zehirlenme üç farklı şekilde gerçekleşir.
Sindirim yoluyla gerçekleşen zehirlenmeler
Zehirli maddelerin ağız yoluyla alınmasıyla oluşan zehirlenme, dünya çapında en yaygın zehirlenme türüdür. Bozulmuş gıda, zehirli mantar gibi kimyasalların bilinçli ya da bilinçsiz tüketimi, aşırı alkol tüketimi, yüksek dozda ilaç ve temizlik ürünleri alımı sindirimden kaynaklanan en yaygın zehirlenmeler arasındadır. Gıda zehirlenmesinin belirtileri de zehirlenmenin nedenine bağlı olarak değişir.
Gıda zehirlenmesi
Çoğu zaman bakteri veya toksinlere maruz kalan yiyecek veya içeceklerin tüketilmesinden kaynaklanır. Gıda zehirlenmesi en yaygın olanıdır; Kötü pişmiş et, balık, pastörize edilmemiş süt ve işlenmemiş sudaki bakteri Campilobater (Campylobacter) neden olur. İkinci en yaygın neden ise salmonella bakterisidir. Bu bakteri çiğ yumurta, çiğ et, çiğ süt ve kümes hayvanlarında da bulunur. E. coli (Escherichia coli, Colibacillus), Clostridium botulinum, Listeria, Shigella ve Clostridia adlı bakteriler gıda kaynaklı hastalığa neden olan diğer etkenler arasındadır. Gıda zehirlenmesinin belirtileri mide bulantısı, kusma, gaz, ishal ve karın ağrısıdır.
Kimyasalların Yutulması İle Zehirlenme
Kimyasal yutulmasından kaynaklanan zehirlenme, bilerek veya bilmeyerek meydana gelebilir. Ön besinler içeren ürünlerin ambalajlarına kimyasallar girdiğinde bilinçsiz zehirlenmeler yaygın olarak görülür. Çamaşır suyu, sofra tuzu, çamaşır suyu ve çamaşır suyu gibi kimyasalların ağızdan alınması son derece tehlikelidir. Üçüncü derece yemek borusu yanıklarına neden olabilen bu durumda, ürün aynı yoldan tekrar geçilerek verilen zararı artırmaması için kişi kesinlikle kusmamalıdır. Su, süt, ayran vb. içeceklerden kaçınılmalıdır. Hasta komaya (yarı yüzüstü, sağ tarafa yatmış), üzeri örtülmeli ve en kısa sürede ambulans çağrılmalıdır. Mide bulantısı, ishal ve mide ve boğazda yanma hissi gibi semptomlarla karakterizedir.
İlaç Zehirlenmeleri:
Ölümle sonuçlanabilecek ciddi sorunlara yol açabilen ilaç zehirlenmesi, çocukların yanlışlıkla çok fazla ilaç içmesi veya ilaçların kasıtlı olarak kullanılması sonucu ortaya çıkabilmektedir. Erken teşhis ve hızlı müdahale ile etkileri önlenebilen bu zehirlenme türü ile ambulans gelene kadar hasta komada tutulmalıdır. İlaç zehirlenmesinin belirtileri mide bulantısı, kusma, kramplar, karın ağrısı, hızlı nefes alma, artmış kalp hızı, uyuşukluk, bayılma ve bilinç kaybını içerebilir.
